ΑΦΡΟΔΙΤΗ, ΑΡΗΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΟΣ, ΟΔΥΣΣΕΙΑ, ΡΑΨΩΔΙΑ θ΄, ΚΛΑΣΙΚΑ
Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in ΚΛΑΣΙΚΑ | Posted on 9:14 μ.μ.
0
Η Αφροδίτη, ο Άρης και ο Ήφαιστος στη ραψωδία θ' της Οδύσσειας (Ο Οδυσσέας βρίσκεται στη χώρα των Φαιάκων)
ΩΣ ΈΦΑΤ' ΑΛΚΊΝΟΟΣ ΘΕΟΕΊΚΕΛΟΣ 256
..........................................................
ΚΉΡΥΞ Δ' ΕΓΓΎΘΕΝ ΉΛΘΕ ΦΈΡΩΝ ΦΌΡΜΙΓΓΑ ΛΊΓΕΙΑΝ
ΔΗΜΟΔΟΚΩι...............................................
ΑΥΤΆΡ Ο ΦΟΡΜΊΖΩΝ ΑΝΕΒΆΛΛΕΤΟ ΚΑΛΌΝ ΑΕΊΔΕΙΝ
ΑΜΦ' ΆΡΕΟΣ ΦΙΛΌΤΗΤΟΣ ΕΫΣΤΕΦΆΝΟΥ Τ' ΑΦΡΟΔΊΤΗΣ,
ΩΣ ΤΑ ΠΡΏΤΑ ΜΊΓΗΣΑΝ ΕΝ ΗΦΑΊΣΤΟΙΟ ΔΌΜΟΙΣΙΝ
ΛΆΘΡΗι, ΠΟΛΛΆ Δ' ΈΔΩΚΕ, ΛΈΧΟΣ Δ' ΉιΣΧΥΝΕ ΚΑΙ ΕΥΝΉΝ 270
ΗΦΑΊΣΤΟΙΟ ΆΝΑΚΤΟΣ. ΆΦΑΡ ΔΕ ΟΙ ΆΓΓΕΛΟΣ ΉΛΘΕΝ
ΉΛΙΟΣ, Ο ΣΦ' ΕΝΌΗΣΕ ΜΙΓΑΖΟΜΈΝΟΥΣ ΦΙΛΌΤΗΤΙ.
ΉΦΑΙΣΤΟΣ Δ' ΩΣ ΟΥΝ ΘΥΜΑΛΓΈΑ ΜΎΘΟΝ ΆΚΟΥΣΕΝ,
ΒΗ Ρ ΊΜΕΝ ΕΣ ΧΑΛΚΕΏΝΑ ΚΑΚΆ ΦΡΕΣΊ ΒΥΣΣΟΔΟΜΕΎΩΝ,
ΕΝ Δ' ΈΘΕΤ' ΑΚΜΟΘΈΤΩι ΜΈΓΑΝ ΆΚΜΟΝΑ, ΚΌΠΤΕ ΔΕ ΔΕΣΜΟΎΣ
ΑΡΡΉΚΤΟΥΣ ΑΛΎΤΟΥΣ, ΌΦΡ' ΈΜΠΕΔΟΝ ΑΎΘΙ ΜΈΝΟΙΕΝ.
ΑΥΤΆΡ ΕΠΕΊ ΔΗ ΤΕΎΞΕ ΔΌΛΟΝ ΚΕΧΟΛΩΜΈΝΟΣ ΆΡΕΙ,
ΒΗ Ρ' ΊΜΕΝ ΕΣ ΘΆΛΑΜΟΝ, ΌΘΙ ΟΙ ΦΊΛΑ ΔΈΜΝΙΑ ΚΕΊΤΟ.
ΑΜΦΊ Δ' ΑΡ' ΕΡΜΊΣΙΝ ΧΈΕ ΔΈΣΜΑΤΑ ΚΎΚΛΩι ΑΠΆΝΤΗι
ΠΟΛΛΆ ΔΕ ΚΑΙ ΚΑΘΎΠΕΡΘΕ ΜΕΛΑΘΡΌΦΙΝ ΕΞΕΚΈΧΥΝΤΟ,
ΗΎΤ' ΑΡΆΧΝΙΑ ΛΕΠΤΆ, ΤΑ Γ' ΟΥ ΚΕ ΤΙΣ ΟΥΔΈ ΊΔΟΙΤΟ,
ΟΥΔΈ ΘΕΏΝ ΜΑΚΆΡΩΝ. 281
*
Έτσι είπε ο θεοπρόσωπος Αλκίνος... 256
.......................................................
Κι ο κράχτης τη γλυκόλαλη έφερε την κιθάρα
για το Δημόδοκο.............................
Κι άρχισε εκείνος παίζοντας γλυκά να τραγουδήσει
ο Άρης πώς αγάπησε την όμορφη Αφροδίτη
και πώς κρυφά πρωτόσμιξαν στον πύργο του Ηφαίστου
κι αφού πολλά της χάρισε του ατίμασε το στρώμα. 270
Κι έτρεξε ο Ήλιος άξαφνα σ' αυτόν μαντατοφόρος
όταν τους είδε αγκαλιαστούς να σμίξουν απ' αγάπη.
Κι ο Ήφαιστος σαν άκουσε το θλιβερό μαντάτο
στο γυφταριό του κίνησε με το κακό στο νου του.
Και βάζοντας στο κούρδουρο τ' αμόνι το μεγάλο,
άσπαστα δίχτυα κι άλυτα γι' αυτούς σφυροκοπούσε 275
για να πιαστούν κι ασάλευτοι να μείνουν ενωμένοι.
Κι απ' το θυμό του αφρίζοντας σαν έφκιασε τα δίχτυα,
σπίτι του πήγε πούχε εκεί το νυφικό του στρώμα,
κι άπλωσε γύρω τα δεσμά στου κρεβατιού τα πόδια
κι απάνω κρέμουνταν πυκνά κατάκορφα απ' τη στέγη,
λεπτά σαν αραχνόπλεχτα που και των αθανάτων 280
το μάτι δεν τάβλεπε. Γιατί ήταν καμωμένα
με πονηριά αξεπέραστη. Και στο κρεβάτι κύκλο
σαν άπλωσε τα δολερά πλεμάτια, για τη Λήμνο
καμώθηκε πως έφυγε την ομορφοχτισμένη,
που ξέχωρα τη χώρα αυτή την αγαπούσε απ' όλες.
Μα σαν τυφλός δε φύλαγε κι ο χρυσαστράφτης Άρης 285
ως είδε τον καλότεχνο θεό που αναχωρούσε
και για τον πύργο κίνησε του δοξασμένου Ηφαίστου,
ποθώντας της καλόζωστης Κυθαίρειας την αγάπη.
Μόλις απ' τον ανίκητο πατέρα της το Δία
γύρισε και καθόντανε, κι ο Άρης μπήκε μέσα 290
κι ευτύς γλυκά τη χάδεψε και τρυφερά της είπε:
"Πάμε στο στρώμα, αγάπη μου, τον ύπνο να χαρούμε.
Ο Ήφαιστος δεν είναι εδώ, μόν για τη Λήμνο πήγε
εκεί τους αγριόφωνους τους Σίντιες ν' ανταμώσει".
Είπε κι εκείνη με χαρά να κοιμηθούν ποθούσε 295
και στο κρεβάτι ανέβηκαν γλυκό να πάρουν ύπνο.
Μα γύρο τους απλώθηκαν τα τεχνικά πλεμάτια
του βαθυστόχαστου θεού, και μήτε να σαλέψουν
μπορούσαν πια τα μέλη τους μηδέ να τα σηκώσουν.
Κι είδαν πια τότε αδύνατο πως ήταν να γλυτώσουν.
Στην ώρα πλάκωσε άξαφνα κι ο ξακουστός τεχνίτης, 300
πίσω ξανά γυρίζοντας, προτού να πάει στη Λήμνο,
γιατί τους φύλαγε σκοπός κι όλα του τάπε ο ¨Ηλιος
και πήγαινε στον πύργο του με σπλάχνα ματωμένα.
Στάθηκε εμπρός στις ξώπορτες κι άφριζε απ' το θυμό του
και με μεγάλες έσκουξε φωνές στους αθανάτους: 305
Δία πατέρα και οι λοιποί μακαριστοί κι αιώνιοι,
έλα να ιδήτε αβάσταχτες δουλειές που να τις κλαίτε,
πως πάντα εμένα το χωλό, του Δία η θυγατέρα
η Αφροδίτη με γελά κι αγάπησε τον Άρη
αυτόνε τον αφανιστή γιατί γερός στα πόδια 310
κι όμορφος είναι, όμως εγώ γεννήθηκα σακάτης.
Μόν δε μου φταίει άλλος κανείς, μόν οι γονιοί μου φταίνε,
που νάθε να μη μ' έκαναν. Μα ιδείτε πώς κοιμούνται
απάνω στο κρεβάτι μου αγκαλιασμένοι οι δυο τους.
Κι εγώ λυσσάζω βλέποντας, όμως θαρρώ πως έτσι,
κι ας αγαπιούνται από καρδιάς ξανά δε θα πλαγιάσουν. 315
Ευτύς ο πόθος και των δυο θα σβήσει να κοιμούνται.
Μα τα δεσμά κι η τέχνη μου θα τους κρατήσει τώρα
ωσότου κι ο πατέρας της τα δώρα μου γυρίσει
όσα για την ξετσίπωτη την κόρη του μου πήρε.
Γιατί είναι η κόρη του όμορφη μα δεν κρατάει στα πάθια". 320
Είπε και στο χαλκόστρωτο παλάτι συναζόνταν
όλοι οι θεοί κι ο σαλευτής του κόσμου ο Ποσειδώνας,
ήλθε κι ο σαλευτής Ερμής κι ο προφυλάχτης Φοίβος.
Μόν οι θεές απόμειναν από ντροπή στο σπίτι.
Κι οι αγαθόδωροι θεοί στην ξώπορτα σταθήκαν 325
κι όλοι στα γέλια σκάσανε θωρώντας του Ηφαίστου
του πολυστόχαστου θεού τις τέχνες τις πανούργες.
Κι έτσι ο καθένας έλεγε στο διπλανό γυρνώντας:
"Ως τόσο οι άσκημες δουλειές κακό το τέλος έχουν
τον φτάνει ο αργός το γλήγωρο καθώς και τώρα, νάτα
ο κουτσοπόδης Ήφαιστος σου τσάκωσε τον Άρη 330
με τέχνη κι ο πιο γλήγωρος απ' τους θεούς ας ήταν,
...............................................................................
Κι έτσι είπε στον Ερμή του Δία ο γιος Απόλλων: 335
"Του Δία στρατολάτη γιε, αγαθοδότη Ερμή μου,
θάθελες τάχα στα σφιχτά δεσμά πιασμένος νάσαι
αν στο κρεβάτι πλάγιαζες με τη χρυσή Αφροδίτη;"
Κι απάντησε ο γοργόφτερος μαντατοφόρος κι είπε:
"Αχ είθε αυτό να γίνουνταν, Απόλλο προφυλάχτη.
Κι άλυτα τόσα τρεις φορές πλεμάτια ας με κυκλώσουν 340
κι όλοι ας κοιτάζανε οι θεοί με τις θεές, εγώ όμως
στην αγκαλιά μου τη χρυσή την Αφροδίτη νάχω".
Έτσι είπε κι οι αθάνατοι θεοί ξεκαρδιστήκαν.
Κι ο Ποσειδώνας μοναχός απ' όλους δε γελούσε
και τον τεχνίτη Ήφαιστο παρακαλούσε πάντα 345
τον Άρη να τον λύσει πεια. Και τούπε με δυο λόγια:
"Λευτέρωσέ τον και γιαυτόν υπόσχομαι όπως θέλεις
μπρος στους αθάνατους θεούς το δίκιο να πληρώσει".
.................................................................................
Τότε πάλε ο ξακουστός πρωτοτεχνίτης είπε:
"Ούτε ταιριάζει ούτε μπορώ να σ' αρνηθώ τη χάρη".
Έτσι σαν είπε ο Ήφαιστος ξεσκούσε τα δεσμά τους.
Κι εκείνοι άμα λυθήκανε απ' τ' άσπαστα πλεμάτια 360
πετάχτηκαν, κι έφυγε ευτύς ο Άρης για τη Θράκη
κι η Αφροδίτη γελαστή κατά την Κύπρο πήγε
στην Πάφο, πούχε εκεί ναό βωμό μοσκαχνισμένο.
Κι οι Χάρες σαν την έλουσαν και μυρωδιές ουράνιες
την άλειψαν, που στους θεούς τους αθανάτους πρέπουν 365
κι ολόμορφα τη στόλισαν, και να τη βλέπεις θάμα.
...Ο ξακουστός τραγουδιστής αυτά τους τραγουδούσε.
Και του Δυσέα ξάνοιγε ν' ακούει βαθιά η καρδιά του,
χαιρόντανε κι οι ξακουστοί μακρόκουποι Φαιάκοι. 369
.................................................................................
*
Ηθικός αυτουργός της σύγκρουσης Αχαιών και Τρώων η Αφροδίτη. Αν και δεν είναι πολεμική θεά εντούτοις αναμειγνύεται στα πολεμικά έργα, προστατεύοντας σταθερά τους Τρώες, την Ελένη και τον Πάρη. Η θεά στον ευθύ λόγο της Ελένης αποκαλείται πονηρή. Ο δόλος είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό της Αφροδίτης. Στη ραψωδία Δ της Ιλιάδας αναφέρεται ως φιλόγελη ("φιλομμειδής"). Στην Ε η Αθηνά συμβουλεύει το Διομήδη να μη διστάσει να χτυπήσει ακόμα και την Αφροδίτη, αν τολμήσει να μπει στη μάχη...Ο Διομήδης, γνωρίζοντας ότι η θεά είναι δειλή, την κυνηγάει και την πληγώνει στο τρυφερό της χέρι...Η Αθηνά την ειρωνεύεται, λέγοντας ότι κάποια Αργείτισσα, την οποία θα ήθελε να ξελογιάσει, θα την τρύπησε με καμιά καρφίτσα καθώς τη χάιδευε ή, ακόμα, οι παραπλανημένες γυναίκες την τρύπησαν από μίσος ή και κατά λάθος..."Να μη φοβάται ούτε και τον Άρη", προτρέπει η Αθηνά, τον οποίο ο Διομήδης επίσης τραυματίζει...Ο Άρης παραπονιέται στο Δία για την Αθηνά ότι την έχει αφήσει ανεξέλεγκτη.
Η Αφροδίτη βέβαια ασχολείται κυρίως με τον κατά τον μύθο ρόλο της , δηλαδή να στήνει ερωτικά παιχνίδια...Στην Φ ενώ βγάζει από τη μάχη τον τραυματισμένο από την Αθηνά Άρη, δέχεται και η ίδια το χτύπημα της Αθηνάς. Η αμοιβαία έλξη Αφροδίτης και Άρη είναι σαφής. Φαίνεται ότι η Αφροδίτη αν και είναι γελαστή θεά δεν εκτιμάται από όλους τους θεούς ούτε έχει εκτίμηση ανάμεσα στους ανθρώπους, καθώς , τόσο σε φίλους όσο και σε εχθρούς δημιουργεί προβλήματα... Στη θ (στο απόσπασμα) είναι και μοιχαλίδα θεά που έσμιξε κρυφά με τον Άρη, θεό και ετεροθαλή αδελφό της. Το τραγούδι για τον μεγάλο έρωτα της Αφροδίτης και του Άρη φαίνεται πως ήταν μια διασκεδαστική "μπαλάντα" εκείνα τα χρόνια...Η Αφροδίτη αναστατώνει και παντρεμένες γυναίκες και τις ρίχνει στην αγκαλιά εραστών, άβουλες όμως και ευκολόπιστες γυναίκες που παρασύρονται από αυτήν, κατά την άποψη και της Ήρας και της Αθηνάς. Στην πραγματικότητα όμως δεν έχει παρασύρει την Ελένη που θεωρείται ώριμη ούτε βέβαια την Πηνελόπη που είναι "εχέφρων" και ¨περίφρων".
Χριστίνα Αργυροπούλου
*
μετάφραση, Ζήσιμος Σιδέρης
